1. Τι είναι το Κογκρέσο;
To Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνώριζε πάντοτε την κρίσιμη σημασία της δημοκρατίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Αυτός ήταν και ο λόγος για τη δέσμευσή του να προωθήσει ένα μοντέλο τοπικής αυτοδιοίκησης που θα συμβαδίζει με τις ανάγκες των πολιτών οπουδήποτε και αν βρίσκονται αυτοί.
Η Συνδιάσκεψη των Τοπικών Αρχών της Ευρώπης γεννήθηκε μέσα στους κόλπους του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1957. Αργότερα έγινε Συνδιάσκεψη των τοπικών και περιφερειακών αρχών, φέρνοντας μαζί τους εκπροσώπους των τοπικών και περιφερειακών κοινοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Άρθρο Τοπικής Αυτοδιοίκησης (το οποίο έχει υπογράψει και η Ελλάδα), άνοιξε προς υπογραφή από τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 15 Οκτωβρίου 1985 και τέθηκε σε ισχύ από 9 Σεπτεμβρίου 1988. Eίναι το εργαλείο που υποχρεώνει τα κράτη που το έχουν υπογράψει να αναγνωρίζουν την αρχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην εσωτερική τους νομοθεσία.
Το 1994 το Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών της Ευρώπης διαδέχθηκε τη Συνδιάσκεψη ως συμβουλευτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης. Έχοντας ως σκοπό να εκπροσωπεί πραγματικά τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, αποτελείται από δύο επιμελητήρια, το Επιμελητήριο Τοπικών Αρχών και το Επιμελητήριο Περιφερειακών Αρχών.
2. Ποιος είναι ο ρόλος του;
To Koγκρέσο είναι σημαντικός υποκινητής στην προώθηση της τοπικής δημοκρατίας.
Βοηθά τα νέα κράτη-μέλη του οργανισμού στην εισαγωγή πραγματικής τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Συζητώντας για Ευρωπαϊκές Περιφέρειες και δήμους, μεταφέρει την υποστήριξή του στην εύρεση των πραγματικών μονάδων τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει την διαβούλευση και τον πολιτικό διάλογο ανάμεσα σε εθνικές κυβερνήσεις και τις περιφερειακές οντότητες.
Το Κογκρέσο λειτουργεί σαν επιτηρητής της τοπικής δημοκρατίας στην Ευρώπη, με εκθέσεις σχετικές με την κατάσταση της δημοκρατίας στα κράτη μέλη. Με αυτόν τον τρόπο επικυρώνει την αποτελεσματική εφαρμογή των αρχών που έχουν τεθεί στο Ευρωπαϊκό Άρθρο Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και των βασικών αρχών της τοπικής δημοκρατίας.
Είναι επίσης υπεύθυνο για την επιτήρηση των τοπικών και περιφερειακών εκλογών και για την θεμελίωση στάνταρς σε εκλογικά θέματα στην Ευρώπη.
Τώρα που νέα κράτη με διάφορα πολιτικά και οικονομικά προφίλ έρχονται στο προσκήνιο, ένας νέος προσδιορισμός των στόχων του Κογκρέσου βρίσκεται σε εξέλιξη.
Για παράδειγμα το Κογκρέσο πρέπει να βοηθήσει την αποτελεσματική οργάνωση των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις Νέες Δημοκρατίες με την ενθάρρυνση της περιφερειακής και διασυνοριακής συνεργασίας.
Το Κογκρέσο οργανώνει συζητήσεις και συνδιασκέψεις σε τοπικά και περιφερειακά επίπεδα με σκοπό να προσεγγίσει το κοινό, η συμμετοχή του οποίου παραμένει βασική, αν θέλουμε να θεμελιωθεί η πραγματική δημοκρατία και δρα σε στενή συνεργασία με τους εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς που εκπροσωπούν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές.
Τέλος, συμβουλεύει την Επιτροπή των Υπουργών και το Κοινοβούλιο του Συμβουλίου της Ευρώπης σε όλα τα θέματα τοπικής και περιφερειακής πολιτικής.
Τα βασικά αντικείμενα του Κογκρέσου είναι:
- προώθηση αποτελεσματικών δομών τοπικής και περιφερειακής διακυβέρνησης σε όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και κυρίως στις Νέες Δημοκρατίες
- Εξετάζει την κατάσταση της τοπικής και περιφερειακής δημοκρατίας στα μέλη και στα υπό ένταξη κράτη
- Αναπτύσσει κίνητρα ώστε να βοηθά τους πολίτες να συμμετέχουν αποτελεσματικά στην τοπική και περιφερειακή δημοκρατία
- Εκπροσωπεί τα συμφέροντα της τοπικής και περιφερειακής διακυβέρνησης όσον αφορά στην διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής πολιτικής
- Ενθαρρύνει την περιφερειακή και διασυνοριακή συνεργασία για την ειρήνη την ανοχή και την αειφόρο ανάπτυξη με σκοπό να προστατεύσει τις περιφέρειές μας για τις επόμενες γενιές
- Ενθαρρύνει την θεμελίωση των Ευρω-περιοχών
- Επιτηρεί τις τοπικές και περιφερειακές εκλογές
3. Πως δουλεύει το Κογκρέσο
Το Κογκρέσο είναι μια πολιτική συνάθροιση που αποτελείται από εκλεγμένους εκπροσώπους τοπικής ή περιφερειακής εξουσίας, οι οποίοι ορίζονται από μια συγκεκριμένη διαδικασία.
Τα 315 τακτικά μέλη και τα 315 αναπληρωματικά, εκπροσωπώντας πάνω από 200.000 Ευρωπαϊκούς δήμους και περιφέρειες, χωρίζονται ανά εθνική αντιπροσωπεία και ανά πολιτική ομάδα.
Έτσι το Κογκρέσο προσφέρει ένα ιδεώδες φόρουμ για διάλογο όπου εκπρόσωποι των τοπικών και περιφερειακών αρχών συζητούν κοινά προβλήματα, συγκρίνουν τις εμπειρίες τους κι έπειτα προωθούν τις απόψεις τους στις εθνικές κυβερνήσεις.
Τα επιμελητήρια διορίζουν τον Πρόεδρο του Κογκρέσου κατά περιφορά. Ο Πρόεδρος παραμένει στην θητεία του για δύο χρόνια.
Το Κογκρέσο συνεδριάζει στο Στρασβούργο όπου επίσης καλωσορίζει αποστολές πιστοποιημένων Ευρωπαϊκών Οργανισμών και κάποια μη μέλη κράτη ως επίσημους καλεσμένους ή παρατηρητές.
Η ολομέλεια γίνεται στα τέλη Μαΐου , αρχές Ιουνίου. Όλα τα μέλη προσκαλούνται.
Η Μόνιμη Επιτροπή (Standing Committee) που αποτελείται από όλες τις εθνικές αντιπροσωπείες συνεδριάζει κάθε φθινόπωρο (Νοέμβριο) και άνοιξη (Μάρτιο) ανάμεσα στις ολομέλειες και δρα στο όνομα του Κογκρέσου κατά τις περιόδους ανάμεσα στις ολομέλειες.
Το Προεδρείο Κογκρέσου αποτελείται από τον Πρόεδρο του Κογκρέσου, τους Προέδρους των 2 Επιμελητηρίων και τους 7 Αντιπροέδρους των 2 Επιμελητηρίων. Επικεφαλής είναι ο Πρόεδρος του Κογκρέσου.
Το Προεδρείο του Κογκρέσου φροντίζει για την ροή των εργασιών του Κογκρέσου ανάμεσα στην Μόνιμη Επιτροπή (Standing Committee) και στην Ολομέλεια του Κογκρέσου κι εκτελεί τις εργασίες που ορίζονται από την Μόνιμη Επιτροπή.
Το Προεδρείο επίσης είναι υπεύθυνο για την προετοιμασία των συνεδριάσεων του Κογκρέσου, τον συντονισμό των εργασιών των δύο Επιμελητηρίων και συγκεκριμένα την διανομή των ερωτήσεων μεταξύ των δυο Επιμελητηρίων, τον συντονισμό των εργασιών των Επιτροπών, την προετοιμασία του προϋπολογισμού και την ισορροπημένη κατανομή των πόρων ανάμεσα στο Κογκρέσο και τα 2 Επιμελητήρια.
4. Οι Επιτροπές του Κογκρέσου
Οι εργασίες του Κογκρέσου δομούνται ανάμεσα σε τέσσερις Καταστατικές Επιτροπές:
- Την θεσμική Επιτροπή (Institutional Committee), με αντικείμενο τις εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο της τοπικής και περιφερειακής δημοκρατίας στην Ευρώπη κι η οποία υποστηρίζεται από μια επιτροπή με ανεξάρτητους τεχνοκράτες
- Την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας (Committee of Culture and Education), υπεύθυνη για τον τύπο, την νέα γενιά, τον αθλητισμό και τις επικοινωνίες
- Την Επιτροπή της Αειφόρου Ανάπτυξης (Committee of Sustainable Development), υπεύθυνη για περιβαντολλογικά θέματα και τον αειφόρο αστικό σχεδιασμό
- Την Επιτροπή Κοινωνικής Συνοχής (Committee of Social Cohesion), υπεύθυνη για θέματα που αφορούν την εργασία, την υπηκοότητα, την μετανάστευση, τις ενδοκοινοτικές σχέσεις, την ισότητα ανάμεσα στις γυναίκες και στους άντρες και την συνοχή.
Όλοι οι Εκπρόσωποι συμμετέχουν στις επιτροπές είτε ως τακτικό είτε ως αναπληρωματικό μέλος, σύμφωνα με τους κανόνες που έχει θέσει το καταστατικό του Κογκρέσου και ανάλογα με το μέγεθος των εθνικών αντιπροσωπειών.
5. Οι πολιτικές ομάδες του Κογκρέσου
Τα τακτικά μέλη, καθώς και τα αναπληρωματικά μπορούν να σχηματίσουν πολιτικές ομάδες και να γίνουν μέλη αυτών των ομάδων.
Μία πολιτική ομάδα πρέπει να έχει μέλη από τουλάχιστον τρεις εθνικότητες. Επίσης, πρέπει να έχει 15 μέλη προκειμένου να αναγνωριστεί από τo Προεδρείο.
Οι πολιτικές ομάδες συνεδριάζουν τρεις φορές το χρόνο κατά τις ολομέλειες.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρεις πολιτικές ομάδες στο Κογκρέσο:
- Σοσιαλιστικό κόμμα
- Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα - Χριστιανοδημοκράτες
- Ανεξάρτητο και Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα
Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Κογκρέσου Τοπικών & Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council of Europe -Congress of Local and Regional Authorities) με διεύθυνση www.coe.int