Γεωγραφία της Ηπείρου
Η Περιφέρεια Ηπείρου βρίσκεται στη χερσαία βορειοδυτική περιοχή της Ελλάδα. Καλύπτει έκταση περίπου 9.203 τ.χλμ. Το γεωγραφικό ανάγλυφο της Ηπείρου χαρακτηρίζεται από την έντονη ορεινότητά του, την πλούσια υδρογραφία και τις ποικίλες γεωμορφολογικές δομές. Η Ήπειρος είναι μια από τις πιο ορεινές περιφέρειες της Ελλάδας. Διατρέχεται από την οροσειρά της Πίνδου περιλαμβάνοντας ψηλά βουνά όπως ο Σμόλικας (2.637 μ. το δεύτερο υψηλότερο βουνό της Ελλάδας), ο Γράμμος (2.520 μ.) η Τύμφη (2.497 μ.), και ο Λάκμος (Περιστέρι) (2.295 μ.).Οι ορεινές ζώνες της αποτελούνται από ασβεστολιθικά πετρώματα και σχιστόλιθους, ιδανικά για τη δημιουργία φαραγγιών όπως το φαράγγι του Βίκο, ένα από τα βαθύτερα φαράγγια στον κόσμο, στην περιοχή του Ζαγορίου και σπηλαίων όπως το σπήλαιο του Περάματος ένα από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα σπήλαια στην Ελλάδα. Οι ορεινοί όγκοι της είναι εκτενώς δασωμένοι με ελάτη, βελανιδιά και μαύρη πεύκη, ενώ λόγω του έντονου ανάγλυφου δημιουργούνται πολλά τοπικά διαφοροποιημένα μικροπεριβάλλοντα με εξέχουσα βιοποικιλότητα. Εκτιμάται ότι στην Ήπειρο απαντώνται περισσότερα από 3700 είδη και υποείδη φυτών.
Η Ήπειρος είναι πλούσια σε ποτάμια, λίμνες και υγροτόπους. Τα κύρια ποτάμια της είναι ο Αώος, ο Άραχθος, ο Καλαμάς και ο Λούρος ενώ γνωστός από την μυθολογία είναι ο Αχέροντας. Γνωστότερη λίμνη της είναι η Παμβώτιδα στα Ιωάννινα, μία από τις ελάχιστες αστικές λίμνες στην Ελλάδα, και η μόνη με κατοικημένο νησί εντός της, ενώ ιδιαίτερου φυσικού κάλους είναι οι αλπικές λίμνες της όπως οι Δρακόλιμνες της Τύμφης και του Σμόλικα. Μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας για την περιοχή είναι επίσης οι λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού κόλπου.
Οι πεδινές εκτάσεις της είναι περιορισμένες και κυρίως βρίσκονται στην πεδιάδα της Άρτας, που διαρρέεται από τον ποταμό Άραχθο, στις εκβολές του ποταμού Καλαμά στη Θεσπρωτία. και στην περιοχή της Πρέβεζας, με χαμηλούς λόφους και παραθαλάσσιες ζώνες.
Παρότι είναι κυρίως ορεινή, η Ήπειρος διαθέτει σημαντική ακτογραμμή διακρινόμενη ως προς την ποικιλομορφία της, περιλαμβάνοντας όμορφες παραλίες.
Τα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Ηπείρου καθορίζονται εν γένει από τη μορφολογία του εδάφους. Συνορεύει δε, με τις ακόλουθες περιοχές:
- Βόρεια, μέσω των ορεινών συνόρων της στα βόρεια της Θεσπρωτίας και των Ιωαννίνων, συνορεύει με την Αλβανία.
- Ανατολικά, μέσω της οροσειράς της Πίνδου, συνορεύει με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και με την Περιφέρεια Θεσσαλίας,
- Νότια, βρέχεται από τον Αμβρακικό κόλπο και συνορεύει με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και
- Δυτικά βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος αντικρίζοντας τη βόρεια νησιωτική περιοχή της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.
Πληθυσμός και διοικητική διαίρεση της Ηπείρου
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού του 2021, ο μόνιμος πληθυσμός της Περιφέρειας Ηπείρου ανέρχεται σε 319.991 κατοίκους, σημειώνοντας μείωση 5% σε σύγκριση με την απογραφή του 2011. Αποτελεί περίπου το 3,1% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας, κατατάσσοντας την Περιφέρεια Ηπείρου 12η σε πληθυσμό, από τις 13 Περιφέρειες της Ελλάδας.
Η Περιφέρεια ηπείρου αποτελείται από τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες:
- Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων με πρωτεύουσα τα Ιωάννινα και 160.773 κατοίκους (συνολικά).
- Περιφερειακή Ενότητα Άρτας με πρωτεύουσα την Άρτα και 63.927 κατοίκους.
- Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας με πρωτεύουσα την Πρέβεζα και 54.735 κάτοικους.
- Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας με πρωτεύουσα την Ηγουμενίτσα και 40.827 κατοίκους.
Η Περιφέρεια Ηπείρου αποτελείται από 18 Δήμους:
- Δ. Ιωαννιτών, Δ. Βορείων Τζουμέρκων, Δ. Δωδώνης, Δ. Ζαγορίου, Δ. Ζίτσας, Δ. Κόνιτσας, Δ. Μετσόβου, Δ. Πωγωνίου, στην ΠΕ Ιωάννινων,
- Δ. Αρταίων, Δ. Γεωργίου Καραϊσκάκη, Δ. Κεντρικών Τζουμέρκων, Δ. Νικολάου Σκουφά στην ΠΕ Άρτας,
- Δ. Πρέβεζας Δ. Ζηρού, Δ. Πάργας στην ΠΕ Πρέβεζας
- Δ. Ηγουμενίτσας, Δ. Σουλίου και Δ. Φιλιατών στην ΠΕ Θεσπρωτίας
Διοικητική Πρωτεύουσα της Περιφέρειας Ηπείρου είναι τα Ιωάννινα.
- Η Ήπειρος, μετά την ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών αξόνων, είναι μια συνεχώς αναπτυσσόμενη Περιφέρεια, στηριζόμενη στο ανεξάντλητο φυσικό περιβάλλον, στο πλούσιο ιστορικό παρελθόν, στους ισχυρούς κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής, του τουρισμού και γενικά των υπηρεσιών με έμφαση στους τομείς Υγείας, Ευεξίας και Καινοτομίας.